Một cơ sở dữ liệu được công bố gần đây chứa hơn 2900 loài hoa lan, bao gồm thông tin chi tiết về danh tính của các loài thụ phấn và cách các loài lan thu hút chúng đến thụ phấn. Điều quan trọng là cơ sở dữ liệu tiết lộ các mô hình sinh học sinh sản theo môi trường sống, địa lý và phân loại.
Sử dụng cơ sở dữ liệu mới, bài báo nghiên cứu do Tiến sĩ James Ackerman từ Đại học Puerto Rico đứng đầu đã phát hiện ra rằng hơn 75% các loài phong lan phụ thuộc vào các loài thụ phấn để sinh sản. Điều thú vị là gần một nửa số loài hoa lan được nghiên cứu không mang lại bất kỳ hình thức phần thưởng nào cho động vật thụ phấn, thay vào đó chúng sử dụng các hình thức đánh lừa để thu hút các loài đến thụ phấn.
Hoa lan có hai hình thức đánh lừa chính đối với các loài thụ phấn. Thứ nhất, mô phỏng thức ăn của loài thụ phấn. Theo đó hoa lan có thể trông hoặc có mùi giống như một loại thức ăn để thu hút các loài thụ phấn. Hình thức đánh lừa thứ hai là mô phỏng về giới tính. Trong đó, các loài thụ phấn đực bị dụ dỗ đến những bông hoa tạo tín hiệu thị giác, xúc giác và/hoặc khứu giác giống như côn trùng cái. Cho đến nay, một phương pháp mô phỏng thứ ba được phát hiện, được gọi là mô phỏng nơi đẻ trứng. Phương pháp này thường liên quan đến việc bắt chước thức ăn của ấu trùng như nấm, phân, xác thối để thu hút ruồi cái tìm kiếm nơi có nguồn thức ăn để đẻ trứng. Điều này thường gặp ở một số họ thực vật có hoa khác và ít gặp trong phong lan.
Dựa theo cơ sở dữ liệu đã công bố:
* Về mặt nghiên cứu khoa học, Châu Úc và Châu Phi có độ bao phủ lần lượt là 15 % và 20% về đa dạng hoa lan. Trong khi đó, quần thể lan của Châu Á ôn đới, Châu Á nhiệt đới và Nam Mỹ có ít đại diện hơn.
* Khoảng 76% các loài lan phụ thuộc hoàn toàn vào các loài thụ phấn để sinh sản.
* Các hệ thống thụ phấn chuyên biệt cao rất thường gặp ở các loài lan. Trong các loài lan được nghiên cứu, 55% chỉ có một loài thụ phấn đã biết.
* 54% loài hoa lan có phần thưởng cho loài thụ phấn và khoảng một nửa trong số đó (51%) tạo ra mật hoa. Hoa lan được thụ phấn nhờ côn trùng thu thập hương thơm của hoa, chiếm 24% số loài lan có phần thưởng cho loài thụ phấn. Trong khi những loài lan tạo ra tinh dầu hoa chiếm 15%. 10% còn lại bao gồm các loài tạo ra các phần phụ (lông thực phẩm, hạt phấn giả), nhựa, phấn hoa hoặc nơi ngủ để thu hút loài thụ phấn.
* Đánh lừa, bao gồm cả thức ăn, nơi đẻ trứng và giả giới tính, được ghi nhận ở 46% số loài trong cơ sở dữ liệu. Đánh lừa về thức ăn được ghi nhận thường xuyên nhất, chiếm 60% các trường hợp. Đánh lừa về giới tính chiếm 38% các trường hợp và hiện diện trong 20 chi hoa lan.
* Ong bắp cày, ong mật cùng với ruồi và muỗi là nhóm côn trùng thụ phấn phổ biến nhất ở các loài lan.
(theo Sciencedaily.com)
Đăng ngày: 17/07/2023